Jesteś w > Podróż w czasie > Stare Bielsko XVIII – Cmentarz Ewangelicki ul. Sobieskiego 95; status quo ante i post ante
Stare Bielsko XVIII – Cmentarz Ewangelicki ul. Sobieskiego 95; status quo ante i post anteRodzaj: Zdjęcie, Autor: KLK, Dodano: 2020-06-03 10:42:31 Rok zrobienia zdjęcia: 1959 Kategoria: Stare Bielsko, Kościoły, Wspomnienie PRL-u, W obliczu każdego cmentarza rzeczą naturalną jest uczucie zadumy, czy nawet smutku, zwłaszcza już tych starych, trochę opuszczonych lub wręcz zapuszczonych cmentarzy: ewangelickich i żydowskich! Dlaczego jednak tak miałoby być w przypadku zadbanego Cmentarza Ewangelickiego na granicy Starego Bielska, obok którego tej wczesnowiosennej, pogodnej niedzieli 1959 roku przechodziliśmy w drodze na sesję fotograficzną i która go nie obejmowała (a szkoda!), ale wydawał się zamknięty i niedostępny dla profanów? Może więc twarz odpoczywającej Lidii wyraża intuicyjnie tragedię jaka się tu rozegrała kilkanaście lat wcześniej – w dn. 16. wzgl.. wg innych źródeł 18. stycznia 1945 roku, kiedy gdzieś w okolicy Cmentarza Niemcy rozstrzelali dziewięciu więźniów po odłączeniu ich od grupy 115 więźniów bielskiego aresztu Gestapo, ewakuowanych tzw. „marszem śmierci” do Wodzisławia, wobec zbliżającego się frontu rosyjskiego… Inspiracją dla tego wpisu po upływie tylu lat stało się zdjęcie lotnicze tego terenu z komentarzem na str. 284/285 w najnowszym albumie fotograficznym Wiesława Dziubka i Wojciecha Kominiaka „Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówe i fotografii w czasach II Wojny Światowej”. Wśród rozstrzelanych mieli się znaleźć członkowie rodzin Damek i Świerczek, ale to przecież znanę bielskie nazwiska, stąd zaskoczenie, że po wojnie nie przeprowadzono ekshumacji pomordowanych do mogiły zbiorowej z uhonorowaniem Ich nazwisk lub choćby do grobów rodzinnych i że dotąd nie wyjaśniono dla potomnych przyczyny Ich akurat rozstrzelania! To samo miejsce w innym czasie.Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Spod tylnej bramy i furtki na Cmentarz, trudno po 61 latach dostrzec pomiędzy rozrośniętymi tujami i drzewami sylwetkę wieży kościelnej, w tym celu trzeba już wejść na łatwo teraz dostępny teren Cmentarza. Jak dawniej cisza tu i nastrojowo; odnosimy wrażernie, jakby czas zatrzymał się w miejscu: niewiele chyba przybyło tutaj krzyży i nagrobków… Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Widzący moje zagubienie szukającego pomiędzy grobami opiekuna cmentarza, starszy pan pyta, czym mi może pomóc, a gdy mu wyjaśniam przyczynę mej rozterki z rozstrzelanymi więźniami, skwapliwie mi odpowiada: „Pokażę panu miejsce w którym leżą” i prowadzi do miejsca niedaleko tylnej furty, w którym pomiędzy nagrobkami znajdują się w murawie trzy wyraźne kopczyki: „Tutaj leżą ci biedacy; chciano ich ekshumować i urządzić osobny grób, ale … w końcu w miejsce tego postawiono ten pomniczek przy ul. Sobieskiego…” Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Przedstawiamy się sobie i tak życzliwy p. Jan Czyż okazuje się być moim równolatkiem. Ojciec jego podobnie jak mój był w obozie w Mysłowicach, tyle że po wojnie, od zaaresztowania przez milicję w maju 1945 do sierpnia, kiedy tam zmarł. Wg Wacława Dubiańskiego z IPN-u: „Obóz pracy w Mysłowicach 1945-1946”, zginęło tam za Niemca w ciągu 3 lat 249 więźniów-Polaków, w tym 72 na tyfus, zaś pod rządami UB w okresie półtora roku zginęło 2281 autochtonów, w tym 277 na tyfus… Pan Jan mówi ze smutkiem: „Pański Ojciec zginął za to, że nie podpisał Volkslisty, mój za to, że będąc etnicznym starobielszczaninem, podpisał…”
Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Prosty pomniczek ustawiony u zbiegu ulic Sobieskiego i Pod Grodziskiem, opodal okazałego Ewangelicko-Augsburskiego Kościoła pw. Jana Chrzciciela; pierwotnie stał przy przystanku autobusowym. Napis: „PAMIĘCI ROZSTRZELANYCH PRZEZ HITLEROWCÓW W DNIU 16.1.1945” z kotwicą Polski Walczącej obok – to żenująco zbyt mało! Gdzie dokładnie, ilu, nazwiska, wiek, zwłaszcza zaś – za co ta egzekucja na nich? Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Rodzaj: Zdjęcie Użytkownik: KLK Dodano: 2020-06-03 Rok wydania pocztówki (zrobienia zdjęcia): 2020 Wszyscy w tej ewangelickiej parafii Św. Jana Chrzciciela chcieliby mi nieba przychylić: Pan Jan Czyż – którego wszyscy tutaj znają z najlepszej strony – bo okazuje się być ich Organistą Kościelnym (!), Pani Kancelistka no i wreszcie Proboszcz ks. dr Piotr Szarek – który mi poświęcił sporo czasu… Nie ma dokumentów o tamtym krwawym wydarzeniu, ale otrzymał kiedyś maila od współwyznawcy, który sprawę przedstawił w nieco innym świetle: tych dziewięciu nieżywych, mogły to być ofiary „marszu śmierci” – przywiezione na cmentarz z tej śmiercionośnej trasy do Wodzisławia, celem pochowania w miejscu dla tego przeznaczonym… Znając z literatury faktu przebieg takich akcji, to nie wykluczając tej hipotezy, wiadomo jednak, że Niemcy nie zostawiali za sobą na drodze nikogo choćby dogorywającego, lecz wszystkich bezwzględnie dobijali. A już o żwłoki się nie martwili, lecz nakazywali okolicznym mieszkańcom, aby je zakopali tam gdzie padły… Stąd najbardziej prawdopodobna wydaje mi się wersja z rozstrzelaniem już wcześniej wyznaczonej dziewiątki więźniów np. pod tylną, niewidoczną od ul. Sobieskiego ścianą Domu Pogrzebowego na Cmentarzu i nakazanie zakopania zwłok w tym miejscu! Być może skucie tynku tej ściany dałoby choć częściową odpowiedź na trapiącą nas od tylu lat zagadkę, którą nie zainteresował się ani ZBOWiD, ani jak dotąd nawet IPN…. Dodaj swój komentarz : |
Kategorie Bielsko-Biała ArchitekturaBielski SyjonFabryki i FirmyGóry w mieścieHoteleInneKlimczokKomunikacjaKoszaryKościołyLitografieLotnictwoMilitariaMostyNad wodąOsiedlaPanorama miastaPlacePoczta GłównaPomniki i rzeźbyPortrety mieszkańcówRatuszRynekSportStefanka - Kozia GóraSynagogiSzkołySzyndzielniaTeatr MiejskiUlicówkaWolny czasWspomnienie PRL-uWysadzony tunelWysoki TrotuarWzgórzeZamek SułkowskichZdarzeniaZ archiwum XBielsko-Biała dzielnica: AleksandrowiceCygański Las i okoliceHałcnówKamienicaKomorowiceLeszczynyLipnikMikuszowice Kr.Stare BielskoStraconkaWapienicaAndrychówBystraCieszynCzaniecCzechowice - DziedziceGrodziecIłownicaInna miejscowośćIstebnaJasienicaJaworzeKętyKobierniceKozyLigotaŁodygowiceMazańcowiceMiędzybrodzieMiędzyrzeczeOświęcimPisarzowicePorąbkaRudzicaSchroniska GórskieSkoczówSzczyrkUjsołyUstrońWilamowiceWilkowice KościółMagurkaUzdrowiskoWisłaZawojaZwardońŻywiecPowiadom mnie o nowościach: Statystyka
|