Pod Babią Górą

Schronisko Pod Diablakiem wybudowano z miejscowego piaskowca z inicjatywy i wg planów Wilhelma Schlesingera przez bielsko-bialską sekcję Beskiden-Verein w latach 1904-05 (której był prezesem wówczas) przy źródle zwanym Głodną Wodą, na orawskim stoku Babiej Góry, na wysokości 1616 m n.p.m. Jeden z punktów kontraktu dzierżawnego powiadał, że w razie przejęcia budynku po latach trzydziestu zawartej umowy kontraktowej przez aktualnych włścicieli gruntu jego schroniskowy charakter musi być zachowany. Zostało otwarte w dniu 11 czerwca 1905r. a od początku lat trzydziestych XXw. czynne było przez cały rok. W rok po upływie kontraktowego trzydziestolecia Lasy Państwowe, które przejęły polski odcinek ziem "państwa orawskiego", po wygraniu procesu apelacyjnego usunęły Beskiden-Verein ze schroniska. Miało to miejsce 0statniego września 1936r., ze strony Lasów Państwowych inspektor inż. Włodzimierz Lewicki ze Lwowa i Władysław Midowicz gospodarz schroniska PTT na Markowych Szczawinach, ze strony Beskiden-Verein jego bielsko-bialski prezes dr Edward Stonawski z dwoma członkami stowarzyszenia. Po podpisaniu protokołu zdawczo-odbiorczego inspektor inż. Lewicki przybił na miejscu zdjętego przez nich szyldu tablicę z napisem:"Schronisko Spółdzielni Lasów Państwowych "Leśnik"." Nie zniszczone w wyniku działań wojennych (nie obyło się bez rabowania wnętrza i zdemolowania) zostało zabezpieczone prowizorycznie przez Oddział PTT z Żywca, spłonęło zimą 1949r. w wynku świadomego podpalenia. Pod koniec lat 50-tych XXw. projektowano odbudowę schroniska gdyż kamienne mury były w doskonałun stanie a także żelbetowy strop nad piwnicą.Sprzeciwiły się temu sfery ochrony przyrody, ówczesni "ekolodzy" ,i mgr inż.leśnictwa Zygmunt SIKLUCKI dyr. BPN w latach 1955-62. Ostatecznie w 1979 r. dyrekcja BPN przystąpiła do rozbiórki stojących murów schroniska, po którym pozostała jeszcze w latach 90-tych XXw. tylko hałda kamieni. W ten sposób został złamany jeden z punktów pierwotnego kontraktu dzierżawnego przez właścicieli gruntu, na którym stało schronisko. Dopokąt istniały chociaż ruiny, turyści korzystali z nich jako osłony od wichru, a z podpiwniczenia werandy w razie deszczu lub zamieci śnieżnej. Tak oto pozbyliśmy się jedynego, legendarnego, wysokogórskiego schroniska w Polskich Beskidach. Tekst na podstawie m.in. "Małej Encyklopedii Babiogórskiej", tekstów publikowanych przez Władysława Midowicza oraz wypisów z dostępnych publikacji o Beskiden-Verein, sporządzonych przez Jac`ka. Pozdrawiam z Beskidu Wyspowego.

Gwoli kronikarskiej ścisłości należałoby uzupełnić powyższy tekst jeszcze o dwa fakty jakie ostatnio zostały opublikowane w internecie. 1. Już w roku 1898 Wilhelm Schlesingera(prezes Beskiden-Verein, jego imieniem nazwano schronisko) nurtowała myśl o konieczności zbudowania schroniska na Babiej Górze, o czym świadczy jego wpis w tej sprawie do drugiej księgi pamiątkowej BV, określający też jego lokalizację "po węgierskiej stronie w pobliżu źródła". W 1902 roku po kilku wizjach lokalnych W. Schlesinger ostatecznie ustalił miejsce, gdzie ma stanąć schronisko i bielska sekcja BV rozpoczęła pertraktacje z włścicielem kąpieliska w Półgórze, Fialkowskim, który już rok wcześniej 13 kwietnia 1901 roku, uzyskał od administracji dóbr orawskich zgodę na piśmie na postawienie na gruncie komposesoratu schroniska na Babiej Górze. Budowę rozpoczęto 4 sierpnia 1904 roku pod nadzorem bielskiego architekta Karola Korna, a wykonawcami byli dwaj brygadziści i robotnicy z Półgóry. Budynek w stanie surowym był gotowy na 31 października 1904 roku, a na wiosnę następnego roku nastąpiło wykończenie jego wnętrz. Ogólny koszt budowy wyniósł 22.000 koron (dla porównania schronisko na Markowych Szczawinach 2.000 koron). Budynek był piętrowy, a plan przewidywał możliwość postawienia w przyszłości drugiego piętra. ("Budowano z myślą przyszłej rozbudowy pozostawiająć w zachodniej ścianie wręby(...), szczególną uwagę poświęcono żelbetowym stropom piwnic" - tekst wg Władysława Midowicza. Początkowo schronisko nosiło nazwę "Schutzhaus auf die Babiagura", zmieniną później na "Babiagóra Schutzhaus". 2. Po zakończeniu działań II wojny światowej reaktywował się Oddział Babiogórskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, który pierwotnie miał siedzibę w Makowie Podhalańskim a pierwsza powojenna siedziba oddziału mieściła się w pomieszczeniach oddanych do dyspozycji przez Lasy Państwowe w budynkach po siedzibie Dóbr Żywieckich. 31 maja 1947 roku na Walnym Zebraniu Oddziału prezesem ponownie został wybrany Władysław Haliński, wiceprezesami: Andrzej Moliński, Stanisław Fox. W połowie września 1947 roku członkowie Oddziału Babiogórskiego byli na wycieczce na Babiej Górze. W wyniku oględzin schroniska pod szczytem doszli do wniosku, że jest ono w stanie umożliwiającym odbudowę i zwrócili się do ZG PTT z prośbąo podjęcie starań o jego zabezpieczenie i rozpoczęcie odbudowy. W 1948 roku Oddział Babiogórski PTT rozpoczął prace remontowe i kiedy zbliżały się w 1949 roku do końca zostało zdradziecką ręką tak dokładnie podpalone, że spłonęło doszczętnie. W latach 50-tych XXw. zapadła decyzja ówczesnego dyr. Zygmunta Sikluckiego, Babiogórskiego Parku Narodowego, o zaniechaniu odbudowy i pozostawieniu murów.. aż do 1979r. Tyle fakty. Jak widać ówczesnym ludziom zabrakło wyobraźni, kierując się tylko niemiecką prowienięcją schroniska, widząc w nim konkurencję dla Markowych Szczawin. Tylko, że w nowej, powojennej Polsce schronisk brakowało, a dobrze prowadzone oszczędziłoby wiele istnień ludzkich jakie zginęły po wojnie w partiach szczytowych Babiej Góry. Do sprawców podpalenia, z jakiego środowiska pochodzili i na czyje zlecenie działali nie dowiemy się już, możemy się tylko domyślać. Znaleść materiały w tej sprawie jest trudno, a ludzie którzy by coś wiedzieli już odeszli.