Pamiętający jeszcze huczne obchody pierwszomajowe lat PRL-u, mogliby przypuszczć, że rodowód Święta Robotniczego 1. Maja jest komunistyczny! Byliby jednak w głębokim błędzie: jest to święto czysto robociarskie, wymuszone w Bielsku (a właściwie Bielitz!) jednodniowym strajkiem w 1890 roku, a więc wiele lat przed Rewolucją Październikową 1917 roku i powstaniem tej „miłującej pokój” Wielkiej Ojczyzny Proletariatu! W późniejszych latach świętowano u nas już manifestacyjnie, czego dowodem ta unikatowa widokówka sygnowana „Bielitz 1 Mai 1919”, której reprodukcję kupiłem niedawno u znanego nam już bukinisty na bielskim Targowisku Miejskim. No dobrze, ale w którym punkcie naszego miasta, my właściwie na tym zdjęciu, wykonanym jakby z lotu ptaka – a więc zapewne z wysokości okna II. piętra, jesteśmy? Znawcy historii nowszej Bielska zapewne zaraz odpowiedzą, że musi to być w pobliżu tradycyjnego miejsca wszystkich demonstracji robotniczych – czyli Placu Blichowego, ówczesnego Bleichplatz, jednak darmo szukać go na współczesnym planie miasta! No bo po odsłonięciu w 1928 roku pierwszego i dotąd jedynego w Polsce pomnika I. Prezydenta RP, Prof. Gabriela Narutowicza, skrytobójczo zamordowanego przez nacjonalistę zaledwie w tydzień po nominacji, przemianowano plac na którym stanął pomnik na Plac Narutowicza – nazwa nie do przyjęcia dla komuchów, to i po wojnie „poprawili” jego nazwę na Obrońców Pokoju, aby wreszcie – po odzyskaniu wolności, nowi włodarze Miasta zamiast przywrócić starą nazwę, „skorygowali” go na Plac … Mickiewicza (choć Wieszcz nasz od „zawsze” posiada już swoją ulicę w B-B…). Co do obiektów na zdjęciu: o tym, że istotnie znajdujemy się przy ulicy Blichowej z Placem Blichowem na pierwszym planie po prawej, świadczy jeden jedyny widoczny i zachowany do dziś dnia (wraz z bliźniaczym!) budynek: fabrykancka willa Mänhardtów w głębi − jeszcze z tarasem na kolumnach! Parterowy domek za nim stał na rogu Blichowej i Rejtana, a duża piętrowa kamienica przed willą była domem mieszkalnym służby i dozorców Mänhardtów – właścicieli wielkiej Fabryki Grępli pomiędzy Rejtana i Górską (obecnie Michałowicza); po wojnie zaś pomieszkiwała w niej bielska znakomitość – bilicjanista i dyrektor Muzeum Miejskiego Dr Jerzy Polak! Zaś parterowy dom jeszcze bliżej, z trójkątnym szczytem, mieścił do 1973 roku – kiedy wyburzono wszystkie domy po zachodniej stronie widocznego odcinka tej ulicy aż po Plac Żwirki (poza obiema willami!), sklep mięsny, w którym za Gomułki udało mi się (cud prawdziwy!) – kupić pół funta (pamięta ktoś jeszcze, ile to jest?) znakomitej kiełbasy szynkowej, wprost spod maszyny do krojenia… Wracając do zdjęcia: prosiłbym jeszcze Łaskawych Pasjonatów „Beskidii” aby zwrócili uwagę na stroje manifestantów: panowie robotnicy elegancko ubrani i pod kapeluszami, może jedna, dwie czapki: prawdziwa arystokracja robotnicza! A panie? W większości w strojach ludowych, bo prządki, robotnice i nawet nieliczne tkaczki – dojeżdżały i nieraz dochodziły do roboty z okolicznych wsi… A teraz ważne pytanie: a co z tramwajem? Na zdjęciu nie widać szyn, ani trakcji, a przecież w tym czasie tramwaj kursował od Teatru ulicą Pastornak (dziś 1. Maja) i przez … Plac Blichowy, a dopiero dalej znaną wszystkim trasą obok Centrali do Cygańskiego Lasu. Musiał zatem jechać tak, że tu nie widać jego trakcji – czyli chyba na skos przez Plac i pod oknem z którego to zdjęcie? P o m y s ł y!